Kodeks Hammurabiego oraz dzieła greckiego historyka Herodota z Halikarnasu zawierają wiedzę na temat babilońskiej kosmetyki i medycyny

gliniane tabliczki z NIPPUR – zapisane pismem klinowym - sumeryjski lekarz (3000 lat p.n.e.) spisał znane mu środki lecznicze, ta najstarsza w dziejach medycyna „farmakopea” jest dowodem stosowania w Mezopotamii substancji roślinnych takich jak mirt, tymianek, oraz nasiona, kora, pączki i żywica ówczesnych drzew jak i substancji pochodzenia zwierzęcego (skóra węża, skorupa żółwia, mleko) oraz mineralnego  (chlorku sodu i sproszkowany muł rzeczny) 

 stosowano kuracje błotne - zalety rzecznego mułu (PELOIDY) 

 KOSMETYKI ROŚLINNE: rumianek, koper, piołun, nagietek, szałwia – korzystny wpływ w przypadku defektów skóry i włosów, cebula i  czosnek - poprawiały samopoczucie i wygląd, mięta, tymianek, nasiona daktyli, figi, granaty, jabłka, pigwa, morela – wyrób kosmetyków i leków, nalewka z cebuli – skóra głowy, łojotok, wypadanie włosów  

KOSMETYKI ZWIERZĘCE - skóra węża, skóra żółwia, mleko różnych zwierząt, tłuszcz wielbłąda i dzika – na wysuszoną skórę, tłuszcz cielęcy i kozi – kremy i maści 

 KOSMETYKI MINERALNE/MAŚCI: saletra, chlorek sodu, siarka, miedź 

Kobiety z Mezopotamii używały perfum przede wszystkim z płatków róży i kwiatu pomarańczy (pierwsze perfumy – płatki spadły do wody)  wonne olejki do nacierania z cedru, cyprysu i mirtu  perfum używano do ciała, wody kąpielowej oraz ubrań  żywica z mirry – do perfumowania ubrań mimo, że była kosztowna  

RECEPTA PIĘKNOŚCI – ALABASTER, MIÓD, SÓL MORSKA

 Kobiety Mezopotamii: przedłużały brwi i rzęsy, podkreślały kształt oczu dzięki antymonowi, używały czerwone i pomarańczowe szminki, stosowały pudry i róże, farbowały włosy, perfumowały się wodą, w której był olejek różany i kwiat pomarańczy, paznokcie malowały na purpurowo, używały pincety do epilacji brwi i zbędnego owłosienia  znali i wykonywali protezy zębowe z kości słoniowej, złota, ale niechętnie nosili bo były niewygodne i kaleczył 

 kolor skóry w jasnej tonacji  unikano działania słońca (opaleniznę uznawano za przejaw prostoty, jasna cera była oznaką dostojeństwa i zamożności)  kobiety pudrowały twarz jasną ochrą, a następnie na twarzy rysowały niebieskie żyłki, które dodatkowo pudrowały na złoto, aby jeszcze bardziej uwydatnić delikatność i pergaminowość skóry  kobiety malowały oczy obrysowując je czarną lub zieloną kredką, aby kształtem przypominały migdał – optyczne powiększenie oka  kreska na zewnętrznym kąciku oka była zazwyczaj przedłużona do skroni 

SZMINKI OCZNE – zazwyczaj siarczek antymonu (czarnoniebieski)  rzęsy były przyciemniane i usztywniane mieszaniną sadzy, oliwy i białka 

Brwi najczęściej były w całości wygolone, a następnie narysowane ołówkiem z czarnego węgla  Egipskie kobiety stosowały do pielęgnacji i kolorowania twarzy galenowego mesdemetu (wykonanego z miedzi i ołowiu) i tłucznia malachitu (jasno zielonej pasty z cząstkami miedzi)  obyczaj szminkowania oczu  

usta były pomalowane na pomarańczowy lub jaskrawy czerwony kolor, zazwyczaj barwione ochrą, kontur dokładnie obrysowany (używali w tym celu tłustych cynobrowych past, które były przechowywane w wydrążonych łodygach roślin, dzięki czemu można je było wyciskać jak z tubki)

  henny używana do malowania paznokci zarówno rąk jak i stóp, barwiono je na odcienie rudego i czarnego  makijaż dodatkowo chronił przed słońcem, kurzem, owadami  

aby uwydatnić kobiecość, sutki malowano za pomocą ochry na czerwono  

analiza peruk znalezionych w grobowcach, wskazuje, że były one wykonane z włosów ludzkich z domieszką włókien palmowych, które wzmacniały perukę oraz wosk pszczeli, w peruki były wkładane stożki z tłuszczu nasyconego pachnidłami, które pod wpływem ciepła roztapiały się, doprowadzając do spływania tłustych wonności po włosach i szatach   

kobiety i mężczyźni nosili naszyjniki w kształcie kołnierza, wykonane z kolorowych paciorków, szkła, kości słoniowej lub korzeni 

„Kosmetikon Biblion” – prawdopodobnie podręcznik napisany przez Kleopatrę, zawiera mikstura na łysienie: suszone myszy, palone zęby końskie, tłuszcz niedźwiedzi i szpik sarni zmieszane z winem i miodem 

stosowano surowce pochodzenia roślinnego takie jak jałowiec, kardamon, kminek, czosnek  (cenny lek), siemię lniane, senes, tymianek, róża, kozieradka, sałata ogrodowa, kora granatowca, cebula morska, figi, (narkotyczne – opium i konopie)  stosowano surowce pochodzenia mineralnego takie jak sole antymonu, rtęci, żelaza, wapnia, miedzi, ałun, soda  stosowano również surowce pochodzenia zwierzęcego (krew psa, gołębia, macica kozicy, wnętrzności antylopy, żółć ryb i świni, tłuszcz gazeli, węża, krokodyla, kota i lwa)  

medycyna i kosmetyka perska opierała się głównie na wiedzy Babilończyków i Egipcjan 

 o różnych szminkach, olejkach i wonnościach, które miały na celu upiększać ciało, często wspomina Stary Testament  

  cenili takie zioła jak mięta, rumianek i szałwia 

 obok Arabii Persja była uznawana za „potentata  zapachowego” w świecie starożytnym  wytworem perskiej sztuki kosmetycznej jest olejek różany „Róże-Szyrazu”, woda różana oraz mleczko migdałowe 

 dzięki Avicennie zastosowano w produkcji wody różanej metodę wydzielania olejków eterycznych za pomocą destylacji 

 największym wkładem do kosmetyki według historyków jest henna perska z drzewa Lawsonia inermis, otrzymywana ze sproszkowanych liści dawała barwę rudą przy blond włosach oraz mahoniową przy ciemnych, po dodaniu do niej innego barwnika roślinnego jakim jest indygo otrzymywano odcienie brązu i czerni, po dodaniu rumianku odcienie żółci  innymi barwnikami wywodzącymi się z Persji były zielone łupiny orzecha oraz kora dębu  kobiety używały tłuczonego antymonu i sadzy do makijażu oczu, czerniły brwi i zarys powiek 

 do szminek dodawano szkarłatu wytwarzanego ze śliny ślimaka (szkarłatni)  policzki malowano na różowo za pomocą zanurzanego w lodowatej wodzie maku 

 fałdy i zmarszczki pokrywano grubą warstwą bieli ołowianej - mieszano kredę z bielą ołowianą  stan skóry poprawiano za pomocą maseczek piękności 

 również stosowano kąpiele oraz nacieranie ciała wonnymi olejkami 

 kobiety malowały paznokcie u rąk i stóp oraz dłonie i stopy henną (brunatnoczerwone plamy były oznaką urody, zmniejszenie potliwości dłoni i stóp)  

włosy farbowały środkiem o nazwie RASTIC (siarka, czarny salmiak, galasówka, olej z oliwek + henną) co 3 miesiące co ciekawe włosy miały miejscami odcień zielonkawy po farbowaniu, ale był to odczyn pożądany, ponieważ Koran obiecywał prawowiernym w niebie wiecznie zieleniejące włosy  kobiety starożytnego wschodu uprawiły sztukę upiększania aby utrzymać swoje stanowisko w haremie, spędzały długie godziny w hammamah – łaźniach  stosowano epilacja specjalną pastą ze złotokostu i wapnia 

  w średniowieczu Arabki stosowały pastę epilacyjną z cukru, wody i soku z cytryny – gotowano do otrzymania gęstej masy, ugniatano w kulkę i wykonywano zabieg 

 zęby myto mieszaniną masy perłowej i utartych skorupek z jaj oraz węgla drzewnego, zwyczaj żucia betelu (używki z liści pieprzu betelowego) zapewniał dziąsłom i wargom piękną czerwień, dlatego szminka nie była już potrzebna, policzki pudrowano czerwonym pudrem z ochry 

 kobiety w haremie przed spotkanie ze swym ukochanym nacierane były olejami 

 kobiety przygotowujące się do uroczystości zaślubin brały wspaniała kąpiel i nacierały się olejami

 grecka bogini Higieja - symbolizowała zapobieganie chorobie i utrzymanie dobrego zdrowia  kąpiele w starożytnej Grecji służyły: myciu i oczyszczaniu skóry z brudu i potu, pielęgnowaniu ciała i upiększaniu go oraz życiu towarzyskiemu 

 wodę do kąpieli barwiono i perfumowano specjalnymi solami 

 posługiwano się specjalnymi kompozycjami „kyphi” – mieszanina otrzymywana z różnych składników np. mirry, esencji jałowca, olejku jaśminowego (mieszaniny stosowane były również do odświeżania jamy ustnej, do perfumowania odzieży, maści i kremów) 

 ideał piękna – WENUS Z WILLENDORFU – szczupła, ale nie chuda, wysoka, gładka skóra, kobiece kształty i długie nogi  

kobiety ceniły jasną, gładką i dobrze wypielęgnowaną skórę  stosowano środki wybielające np. biel ołowiową, myto się w mleku, używano mydła z koziego tłuszczu i popiołu bukowego  do zmywania brudu używano również alkalicznej soli ługowej

 na twarz w celu wygładzenia skóry stosowano maski upiększające z mleka i chleba  kobiety dobrze usytuowane malowały usta dokładnie, elegancko nie przesadzając z mocnymi kolorami, które były zarezerwowane dla służebnic 

 oczy zazwyczaj podkreślano kreska z ołówka węglowego lub popiołu lekko ją rozmazując dając efekt rozmycia, dymku, w późniejszych czasach  górna powiekę malowano na czerwono-brązowy kolor, a łuk brwiowy podkreślano zielenią , kobiety z niższych sfer nie miały prawa używać zieleni, brwi czerniono sadzą z lampek oliwnych lub henną, rzęsy przyciemniano i usztywniano mieszaniną sadzy, białka  i oliwy, a powieki cieniowano czarnym węglem 

 usta malowano jaskrawą pomadą wykonaną z utwardzonego tłuszczu, wosku i czerwonego roślinnego barwnika  

wzór kobiecości – trzecia żona cesarza Klaudiusza, Waleria Messalina  

 KOSMETYKI WG GALENA: kremy na lanolinie, oleju rycynowym, oliwie, plastrach miodu, tłuszczu z różnych zwierząt, składnikami był również osad z Morza Martwego, oliwa, płatki róż, soja, lecytyna, masło kakaowe i masła shea + olejki eteryczne – róża, jaśmin, drzewo sandałowe, geranium, lawenda, mirra

 Recepty o kosmetykach i perfumach - „Materia medica” np. kremy z kwiatem lipy i pokrzywą, olejek cynamonowy w perfumach, oregano do kąpieli, pasty do zębów,  olejek imbirowy w preparatach wyszczuplający – pobudza krążenie, napar z nostrzyka rozjaśnia cerę, przeciwzapalnie worki po oczami,  szałwia na osad zębowy i włosy, aloes 

 „zabieg” na leczenie brodawek – potrzeć ją groszkiem zielonym podczas nowiu księżyca, potem przewiązać chusteczką płócienną, a jak odpadnie wyrzucić za siebie 

 w tych czasach można było już spotkać osoby, które trudniły się w zabiegu pedicure – wycinali odciski i brodawki 

 kremy winogronowe do cery trądzikowej z dodatkiem aloesu 

 pajęczyna zanurzona w occie i oliwie była receptą na ranki po goleniu - wg Pliniusza  stosowali płyn do ust (rozmaryn, mięta, goździki) 

 zmywano przed snem makijaż  kąpiele w mleku oślic, kwiat lawendy stosowano do mycia – zapobiegał infekcjom 

 wynaleźli ssanie różnych tabletek odświeżających 

 stosowano olejki w celach antyseptycznych (kasjowy, tymiankowy, eukaliptusowy, goździkowy) 

 Rzymianki miały przy sobie zestaw kosmetyczny, który zawierał - flakon perfum, puszki maści oraz róg do polerowania zębów, zawieszały przez ramię serwetkę, która służyła do wycierania kurzu i potu z twarzy, poprawiania makijażu i do nosa 

 MAKIJAŻ RZYMIANEK BYŁ DELIKATNY I SUBTELNY, stosowali biel ołowianą, policzki malowali na czerwono (mieszaniną drożdży piwnych i ochry), rzęsy i powieki czarną sadzą lub antymonem, używali sztucznych rzęs i brwi, kosmetyki z malahitem i ołowiem, szminki z galenitu i malachitu 

 Rzymianki starały się rozjaśniać swoje ciemne włosy, w tym celu go dzinami przebywały na słońcu, używały różnych środków, takich jak henna, rumianek i żółtko jaja, aby uzyskać jasny lub rudy odcień włosów, posypywali włosy sproszkowanym złotem, aby wydawały się jaśniejsze 

 stosowano różne perfumy: miętę do rąk, olejek palmowy na brodę i piersi, majeranek na włosy i brwi, esencja kurdybanowa na kolana i szyję  odświeżali miejsca publiczne wysypując tony kwiatów np. krokusy na place i ulice perfumowano wodę, palono drewno i żywicę w celu  dezynfekcji na ulicach i placach 

 w starożytnym Rzymie wysoko rozwinęła się kultura kąpieli - łaźnie rzymskie, tzw. termy, były centrami higieny, Rzymianie z wyższych sfer całymi dniami przebywali w termach, kąpiel stanowiła okazję do spotkań towarzyskich, a nawet podejmowania politycznych decyzji. Rzymskie termy z basenami o różnej głębokości, do pływania i siedzenia, z zimnymi i gorącymi natryskami, pomieszczeniami nagrzewanymi parą i można porównać do współczesnych basenów, obejmowały również ogrody, stadiony sportowe, sale gimnastyczne i wypoczynkowe, gabinety masażu i kosmetyczne, biblioteki, muzea 

 informacje odnośnie kosmetyki stosowanej w Japonii i Chin są bardzo skąpe, jednym z powodów stanowi fakt, iż były to skrywane tajemnice, pilnie strzeżone przez kapłanów  sztuka makijażu stała na wysokim poziomie, Gejsze wykonywały makijaż charakteryzatorski, kobiety nakładały na twarz puder nazywany oshiroi robiony z mąki ryżowej oraz ekstraktu kwiatu krokosza barwierskiego, barwiono usta oraz policzki na czerwono 

Chińczycy wymyślili lakier do włosów, tusz do rzęs, lakier po paznokci (malowano paznokcie na kolor zgodny z klasą społeczną)  

twórcy lusterka ze szkła, zwierciadła z brązu - chroniły przed złymi duchami   

kobiety nosiły bujne fryzury zaczesane do góry, trzymały tęczowe wachlarze, ideałem była księżycowa pełna twarz, białe lśniące zęby 

 ideałem były małe stopy dlatego często były one kaleczone przez obcinanie palców i chodzenie w bandażach 

 noszono protezy ze złota, kości słoniowej i drewna  

kąpano się w łaźniach z gorącą wodą  

uznawani za twórców makijażu permanentnego  

 najpopularniejszymi stosowanymi ziołami był: żeńszeń, jaskółcze ziele oraz wyciąg z alg  oznaczali się dobrą sztuką sporządzania pachnideł  (jaśmin, drzewo sandałowe,  ylangylang, olejki cynamonowy, pomarańczowy, bazyliowy) 

 stosowano akupresurę i  akupunkturę 

 wysoki poziom medycyny, związana z magią 

 LAKSZMA – wytatuowana kropka między brwiami była oznaką świętości 

 zestaw toaletowy: brzytwa, nożyki do paznokci, pasty i koronki do zębów, przyrządy do masowania, łopatki do czyszczenia uszu, zwierciadła, kredki do malowania, papiloty, grzebienie, pałeczki maczane w olejku z aloesu oraz laku malowano nimi wzory na twarzy i piersiach, policzkach, czole 

 stosowano drzewo sandałowe, piżmo, kamforę, szafran, oliwę, talk, olejek z drzewa cytrynowego   lakiem malowano podeszwy stóp 

 Indie to kolebka chirurgii plastycznej  

 leczyli choroby skórne – np. bielactwo 

 praktykowano jogę i masaż pielęgnacyjno-leczniczy (przyrządy do masażu) 

 motywy z henny na ciele 

 obejmuje okres od 1500 roku do współczesności  

w okresie renesansu (1450-1600) wzorowano się na antycznym modelu życia, to okres powrotu do zainteresowania się pięknem ludzkiego ciała oraz kosmetyką, w okresie tym kobiety malują brwi, rzęsy i włosy, usuwają zbędne owłosienie, przebarwienia niwelują przy użyciu boraksu lub pokrywają je bielą ołowianą, a porost włosów wzmacniają garbnikami, niestety wiele ówcześnie stosowanych kosmetyków mogło mieć toksyczne działanie. Kobieta renesansu była pulchna, barczysta, ostentacyjne prezentowała swoje wdzięki. Powróciła idea piękna, dbania o ciało i urodę. Ważną rolę w wyglądzie kobiet odgrywały włosy - musiały być długie, gęste oraz lśniące.  

ludzie renesansu uwielbiali sztukę i piękno, to zamiłowanie osiągnęło prawdziwy rozkwit w okresie baroku (1600-1720), kobiety baroku stosowały wyraziste barwy do makijażu oczu, a brwi podkreślały ciemnymi kolorami, na policzki nanosiły sypki róż, a usta akcentowały intensywną czerwienią, naturalne włosy golono i zastępowano mocno perfumowanymi i fryzowanymi perukami. W okresie baroku ludzie z wyższych sfer nie kąpali się, a tylko opuszkami palców zraszali twarz perfumowaną wodą. Na skórę twarzy obficie nanoszono puder z mąki ryżowej. Brak higieny i gruba warstwa pudru powodowały powstawanie zmian skórnych, na które kobiety naklejały ozdoby z jedwabiu - liczyła się więc sztuczna uroda Zapotrzebowanie na pudry i rozmaite artykuły perfumeryjne ożywiło produkcję kosmetyków. Pałace składały się na ogół z kilku tysięcy pomieszczeń, ale z reguły nie było w nich ani jednej łazienki. Ponieważ pomieszczenia po krótkim czasie nie nadawały się do zamieszkania z powodu nieznośnego odoru i brudu, towarzystwo dworskie kilka razy do roku zmieniało swoją siedzibę. 

w XVIII wieku, a przede wszystkim w czasach rokoka (1720-1789), powróciła naturalność, kobiety fikuśnie upinały naturalne włosy w loczki, albo nosiły loki luźno rozpuszczone. Stroniono od makijażu, a stosowanie pudru i perfum uchodziło za niezbyt wytworne, po ponad pięciuset latach wstrzemięźliwości od kąpieli ludzie ponownie zaprzyjaźnili się z wodą  kobiety wyższych sfer prawie w ogóle nie używały kosmetyków do makijażu, parasole chroniły je przed słońcem, ponieważ opalenizna kojarzyła się z pracą fizyczną, zatem pergaminowa, biała skóra wyróżniała osoby zamożne 

 preparaty kosmetyczne, aż po XX wiek, prawie zawsze wykonywano ręcznie, dlatego ich ceny były wysokie i przez to przeznaczone prawie wyłącznie dla osób zamożnych. Dopiero dzięki produkcji na skalę przemysłową pod koniec ostatniego stulecia ceny spadły i produkty kosmetyczne stały się ogólnodostępne. Dziś kosmetyka jest nieodłącznym elementem życia codziennego. Kosmetyka zyskała dostęp do nauk lekarskich, a  produkcja preparatów kosmetycznych wkroczyła do aptek.